20ਵੀਂ ਤੋਂ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋਡ਼ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ, ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ। ਇਹ ਲੇਖ ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ (20ਵੀਂ ਸਦੀ) ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਦੀ (21ਵੀਂ ਸਦੀ) ਦੇ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ
ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਅੰਤਰ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਫੋਨ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਰਗੀਆਂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦਾ ਆਗਮਨ ਹੋਇਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਪ੍ਰਵੇਗ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਟ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੈ।
20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਸੰਚਾਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਟੈਲੀਫੋਨ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਡਾਕ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੇ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ, ਜਨਤਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਨੁਭਵ ਬਣਾਇਆ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣਾਇਆ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਨੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਉੱਭਰੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਹੋ ਗਏ, ਜਿਸ ਨੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਰਬਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਪਰਸਪਰ ਸੰਪਰਕ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ ਬਲਕਿ ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮੀ ਤੱਕ ਸਮਾਜ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਅਤੇ ਪਰਸਪਰ ਸੰਪਰਕ
20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਹੋਇਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਸੀ ਜੁਡ਼ਾਵ ਅਤੇ ਪਰਸਪਰ ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪੱਧਰ ਹਨ।
ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਸਤਾਂ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਰਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨੇ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਲਾਭ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਆਮਦਨ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮਰੂਪਤਾ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਵਰਗੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਆਲਮੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹੱਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁਡ਼ਨ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਪਰਿਵਰਤਨ
ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਰਥਿਕ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਹਨ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਸੀ। ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੂਚਨਾ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ।
21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਨਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵੱਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੈ। ਈ-ਕਾਮਰਸ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।ਗਿਗ ਇਕੋਨੌਮੀ ਵਧੀਆ ਹੈ, ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਰੋਜਗਾਰ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕੰਮ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਚੁਨੌਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਗਿੱਗ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਇੱਕ ਲੇਬਰ ਮਾਰਕੀਟ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਥਾਈ, ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ, ਲਚਕਦਾਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਜਾਂ "ਗਿੱਗਜ਼" ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਗਿੱਗ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ, ਵਿਅਕਤੀ ਅਕਸਰ ਫ੍ਰੀਲਾਂਸਰਾਂ, ਸੁਤੰਤਰ ਠੇਕੇਦਾਰਾਂ, ਜਾਂ ਪਾਰਟ-ਟਾਈਮ ਵਰਕਰਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਇੱਕਲੇ ਮਾਲਕ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਸਥਾਈ ਕੰਮ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲੈਂਦੇ ਹਨ)। ਆਟੋਮੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੰਮ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ।
21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਆਰਥਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉੱਤੇ ਵਧੇਰੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਆਰਥਿਕ ਮਾਡਲਾਂ ਦਾ ਮੁਡ਼ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਨਮੂਨੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਮਕਾਲੀ ਆਰਥਿਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ
20ਵੀਂ ਸਦੀ ਨੇ ਡੂੰਘੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਅੰਦੋਲਨ, ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਨੇ ਵਿਿਭੰਨਤਾ, ਸਮਾਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।
ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਨੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਸਰਗਰਮੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਲਈ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਾਧਨ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। #ੰੲਠੋੋ ਅੰਦੋਲਨ, ਬਲੈਕ ਲਾਈਵਜ਼ ਮੈਟਰ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਡਿਜੀਟਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਉਭਾਰ ਨਾਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਖਪਤ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲਡ਼ੀ ਤੱਕ ਆਨ-ਡਿਮਾਂਡ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਲੈਟਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਸਰੋਤ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
ਰਾਜਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਨ
20ਵੀਂ ਅਤੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਹਨ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਨੂੰ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ, ਬਸਤੀਵਾਦ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਰਗੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੋ-ਧਰੁਵੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਵਸਥਾ ਨੇ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਹਾਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਸਨ।
20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਨੇ ਬਹੁ-ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਚੀਨ ਦੇ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਉਭਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਸੱਤਾ, ਗੱਠਜੋਡ਼ਾਂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਗਵਰਨੈਂਸ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਜਾਰੀ ਹੈ।
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇੱਕ ਦੋ ਧਾਰੀ ਤਲਵਾਰ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਖਤਰੇ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਧ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੁੱਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ
21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੇਖੀ ਗਈ, 21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਿਭੰਨਤਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਭਾਵਨਾ ਵੇਖੀ ਗਈ ਹੈ।
No comments:
Post a Comment